مێژووی‌ چادرگه‌ی‌ دیده‌وانی‌ و دروست بوونی‌ له‌لایه‌ن پادن باوڵه‌وه‌



پێشمه‌رگه‌ سپۆرت - 

وه‌رگێڕان : ڕۆزی‌ یاسین مه‌حمود

سالاَنێكی‌ دورودرێژه‌ چادرگه‌ی‌ دیده‌وانی‌ له‌ زۆرینه‌ی‌ ولاَتانی‌ جيهان ئه‌نجام ده‌درێت كه‌ سه‌رچاوه‌ی‌ سه‌رهه‌ڵدانی‌ ئه‌و چالاكییه‌ بۆ ئینگلیزه‌كان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ كه‌ له‌ ساڵی‌ 1907 ی‌ زاینی‌ پادن باوڵ هه‌ستا به‌ ئه‌نجامدانی‌ و ئه‌و ده‌مه‌ 21 گه‌نجی‌ ڕه‌گه‌زی‌ نێری‌ له‌گه‌ڵ خۆی‌ برد بۆ دورگه‌ی‌ ( brownsea ) .

ئه‌وه‌ی‌ ئێمه‌ مه‌به‌ستمانه‌ به‌ ئێوه‌ی‌ خوێنه‌ری‌ ئاشنا بكه‌ین چۆنێتی‌ دروست بوون و سه‌رڵدانی‌ چادرگه‌ی‌ دیده‌وانییه‌ .

له‌ 21 مانگی‌ یه‌ك ، له‌ ساڵی‌ 1908 ، بزوتنه‌وه‌ی‌ (  the boy scouts ) له‌ ئینگلته‌را ده‌ستی‌ كرد به‌ بلاَوكردنه‌وه‌ی‌ به‌شی‌ یه‌كه‌می‌ كتێبه‌كه‌ی‌ بادن پاوڵ به‌ ناوی‌ (  scouting for boys  ) .

ناوی‌ بادن باوڵ ناوێكی‌ ناسراو بوو لای‌ زۆرینه‌ی‌ كوڕانی‌ ئینگلته‌را و هه‌زاران له‌ كوڕان به‌ه‌ گوڕو تینه‌وه‌ ئه‌م كتێبه‌یان كڕی‌ ، له‌ كۆتایی‌ ماندی‌ چواری‌ ئه‌و ساڵه‌دا زنجیره‌ كردن و ڕێكخستنی‌ (  scouting for boys  )   كۆتاییهات و ژماره‌یه‌كی‌ زۆر له‌ سه‌رباز له‌ هه‌موو ئینگلته‌رادا بلاَو بۆوه‌ .

له‌ ساڵی‌ 1900 بادن باوڵ بوو به‌ قاره‌مانێكی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ له‌ ئینگلته‌را بۆ ئه‌و به‌رگرییه‌ی‌ له‌ پاشا (  mafeking  ) كه‌ ماوه‌ی‌ 217 ڕۆژی‌ خایاند و له‌ جه‌نگی‌ دژی‌ باشوری‌ ئه‌فریقاو دواتر (     aids to scouting  )   كه‌ ده‌ستورێكی‌ مه‌یدانییه‌ نوسیویه‌تی‌ بۆ سه‌ربازانی‌ ئینگلته‌را له‌ ساڵی‌ 1899 به‌ده‌ست كه‌سانی‌ گه‌نجه‌وه‌ بینرا .

كوڕه‌كان كه‌یفیان له‌ وانه‌كان ده‌هات ده‌رباره‌ی‌ چاودێری‌ و به‌دواداچوون و ڕێكخستنی‌ یارییه‌كان به‌به‌كارهێنانی‌ كتێبه‌كه‌ ، بادن گوێی‌ له‌مه‌بوو بۆیه‌ بڕیاری‌ دا كه‌ یه‌كه‌مین ڕێبه‌ر بنوسێت كه‌ جه‌خت بكاته‌وه‌ له‌سه‌ر گرنگی‌ ڕه‌وشت و جوانی‌ .

ئه‌و له‌سه‌ره‌تا بڕیاریدا كه‌ هه‌ندێك له‌ بیرۆكه‌كانی‌ خۆی‌ له‌سه‌ر كۆمه‌ڵێك كوڕ تاقیبكاته‌وه‌ و له‌ 25 ی‌ 7 ی‌ 1907 گروپێكی‌ 21 كه‌سی‌ هه‌مه‌چه‌شنه‌ی‌ كۆكرده‌وه‌ و بردنی‌ بۆ دورگه‌ی‌ (  brownsea ) له‌ (  dorsetshire  ) و له‌وێ‌ كه‌مپێكیان دانا بۆ ماوه‌ی‌ دوو هه‌فته‌ به‌ هاوكاری‌ مامۆستایانی‌ تر وانه‌ی‌ وته‌وه‌ به‌ كوڕه‌كان ده‌رباره‌ی‌ كه‌مپ كردنی‌ سه‌ربازی‌ و تێبینی‌ كردن و كه‌ل و په‌لی‌ ته‌خته‌ی‌ و به‌له‌م و ڕزگاركردن و یارمه‌تیدانی‌ كه‌سێك كه‌ ژیانی‌ له‌ مه‌ترسیدابێت و نیشتیمان په‌روه‌ری‌ و ئه‌سپ سواری‌ .

ئه‌م وانانه‌ له‌ ماوه‌ی‌ دوو هه‌فته‌ به‌ تیۆری‌ و پراكتیكی‌ له‌لایه‌ن بادن باوڵه‌وه‌ به‌ كوڕه‌كان وترانه‌وه‌ و له‌ ڕێگه‌ی‌ ئه‌و یارییه‌ داهێنراوانه‌وه‌ كه‌ ناوبانگێكی‌ زۆری‌ هه‌بوو له‌ ناو كوڕه‌كاندا ، یه‌كه‌مین كۆبونه‌وه‌ی‌ (  boy scouts   ) سه‌ركه‌وتنێكی‌ گه‌وره‌ی‌ به‌ده‌ست هێنا .

له‌ دوایی‌ ئه‌م سه‌ركه‌وتنه‌ بادن باوڵ نوسینگه‌یه‌كی‌ ناوه‌ندی‌ كرده‌وه‌ و هه‌ستا به‌ تۆماركردنی‌ ناوی‌ نوێ‌ و جلو به‌رگێكی‌ یه‌كپۆشی‌ دیزاین كرد تایبه‌ت به‌و كاره‌ .

له‌ كۆتایی‌ ساڵی‌ 1908 دا شه‌ست هه‌زار ئه‌ندامی‌ كوڕ هه‌بوو كه‌ بلاَوه‌یان پێكرا له‌ ولاََتانی‌ (  commonwealth  ) ئینگلته‌رادا و له‌سه‌رانسه‌ری‌ جیهاندا له‌ سێپته‌مبه‌ری‌ ساڵی‌ 1909 یه‌كه‌مین كۆبونه‌وه‌ی‌ نیشتیمانی‌ ( boy scouts     ) بزوتنه‌وه‌كه‌ به‌سترا له‌ كۆشكی‌ كریستاڵ له‌له‌نده‌ن و له‌ كۆبونه‌وه‌كه‌دا ده‌ هه‌زار كوڕ به‌شداربوو وه‌ خۆیان ناو نابوو ( girls scout  ) .

له‌ ساڵی‌ 1910 بادن باوڵ ڕێكخراوی‌ كچه‌كانی‌ وه‌ك ڕێكخراوێكی‌ جیا ڕاگه‌یاند به‌ ناوی‌ (  boys scout ) ئه‌مریكی‌ سه‌ره‌تاكه‌ی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ڕوداوێك كه‌ له‌ له‌نده‌ن ڕویداوه‌ و له‌ ساڵی‌ 1909 دا كه‌ ئه‌ویش كه‌وه‌یه‌ كه‌ ویلیام بۆیس نوسه‌ری‌ چیكاگۆ له‌ ڕۆژێكی‌ ته‌ماویدا ونبوو ، هه‌ندێك كوڕ هاتن بۆ یارمه‌تیدانی‌ و دوایی‌ ئه‌وه‌ی‌ ئاراسته‌ی‌ ڕاستیان پیشانی‌ بۆیس دا یه‌كێك له‌ كوڕه‌كان شتێكی‌ ڕاگه‌یاند و ووتی‌ كه‌ ئه‌و ڕه‌تی‌ ده‌كاته‌وه‌ هیچ شتێك وه‌ربگرێت له‌به‌رامبه‌ر كارێكی‌ باشدا ئه‌م ده‌ست پێشخه‌رییه‌ی‌ كه‌سه‌ نه‌ناسراوه‌ هانی‌ بۆیسی‌ دا بۆ ئه‌وه‌ی‌ چه‌ند ڕێكخراوی‌ ( the woodcraft indians   ) و (  thesons of daniel boone ) دوایی‌ دامه‌زراندنی‌ له‌ ساڵی‌ 8 / 2 / 1910 بزوتنه‌وه‌كه‌ به‌خێرایی‌ بلاَو بۆوه‌ به‌سه‌رتاسه‌رری‌ ولاَتدا و له‌ ساڵی‌ 1912 جولییت جوردن لو (  girls scout ) ی‌ ئه‌مریكی‌ دامه‌زراند له‌ شاری‌ ساڤانا له‌ ویلایه‌تی‌ جۆرجیا .

له‌ ساڵی‌ 1916 دا بادن پاوڵ (  the wolf cubs  ) دامه‌زراند بۆ كوڕانی‌ خوار ته‌مه‌نی‌ 11 ساڵ و دوایی‌ چوار ساڵ یه‌كه‌مین ڤیستیڤاڵی‌ نێو ده‌وڵه‌تی‌ له‌له‌نده‌ن و بادن پاوڵ وه‌ك سه‌رۆك به‌شدار بوو دواجار ئه‌و دامه‌زرێنه‌ره‌ له‌ ساڵی‌ 1941 بۆ دواجار ماڵ ئاوایی‌ له‌ ژیان كرد . 



PM:07:23:21/02/2019




ئه‌م بابه‌ته 9026 جار خوێنراوه‌ته‌وه‌‌